واکنش سه رقم گندم به رژیم‌های مختلف رطوبتی در مرحله‌های رویشی و زایشی در شرایط مزرعه

با توجه به محدودیت جدی در منابع آبی کشور، تعیین کمینه میزان آب مورد نیاز محصولات زراعی برای دستیابی به عملکرد اقتصادی شایان پذیرش با بیشینه بازدۀ مصرف آب اهمیت بالائی دارد. در این راستا پژوهشی در مزرعۀ آموزشی-پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در کرج در سال زراعی 92-1391 انجام شد. آزمایش به‌صورت کرت خردشده، بر پایۀ بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه رقم گندم پیشتاز، سیوند و پارسی (رقم‌های توصیه‌شده برای منطقۀ مورد بررسی) به‌عنوان کرت اصلی و 9 رژیم رطوبتی (ترکیبی از سه تیمار رویشی و سه تیمار مرحلۀ زایشی) به‌عنوان کرت فرعی بودند. نتایج نشان داد افزایش فاصلۀ آبیاری از 70  به 90 میلی‌متر تبخیر از تشت کلاس A در مرحلۀ رویشی، کاهش شایان‌توجهی در عملکرد به دنبال نداشت ولی افزایش فاصله از 70 به 110 میلی‌متر در همین مرحله از رشد، باعث 14درصد کاهش عملکرد شد. به‌هرحال در هر گروه تیماری مرحلۀ رویشی، افزایش فاصلۀ آبیاری از 70 به 90 و حتی 110 میلی‌متر در مرحلۀ زایشی، کاهش معنی‌داری در عملکرد به دنبال نداشت. بیشترین کارایی مصرف آب از تیمارهای T79 و T711 به دست آمد. شاخص برداشت با افزایش تنش افزایش نشان داد. کاهش عملکرد در شرایط تنش خشکی با کاهش زیست‌توده و سطح سبز برگ همراه بود. در بین رقم‌های مورد بررسی، رقم پارسی بیشترین ذخیره‌سازی و کمترین میزان انتقال دوباره را نشان داد، درحالی‌که بیشترین انتقال دوباره مربوط به رقم پیشتاز بود که با عملکرد بالای این رقم در شرایط تنش همراه بود. با کاهش رژیم رطوبتی خاک ذخیره‌سازی روند کاهشی درحالی‌که انتقال دوباره روندی افزایشی نشان داد.